Савка ял уяв уявӗ. 2017 ҫул. Дина Трякова сӑн ӳкерчӗкӗ.

Николай Теветкел поэт ҫуралнӑ Йӗпреҫ районӗнчи Савкка ялне ҫумӑр ҫусан кӗме ҫук. Кун пирки «Хыпар» хаҫатра пӗлтернӗ.

Ял старости пулнӑ Сергей Наумов хаҫата евитленӗ тӑрӑх, «ыйтӑва ял тӑрӑхӗн администрацийӗнче те пӗрре кӑна мар ҫӗкленӗ — вӗсен яланах укҫа ҫук». Савка ялӗсем тӳре-шарана кӗтсе-шанса лармаҫҫӗ иккен — халӑхран 50 пин тенкӗ пуҫтарнӑ. «Анчах палӑртнине пурнӑҫлама ку укҫа ҫителӗксӗр. Тепӗр 50 пин тенкӗ кирлӗ. Ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ чупмасан халӑхшӑн камӑн тӑрӑшмалла? 5 ҫул каялла ҫул тӑватпӑр тесе 4 машина хӑйӑр тӑкрӗҫ те — пулчӗ ҫул тӑвасси», — пӑшӑрханнӑ староста пулнӑ ҫын.

«Ҫул пулать. «Красный партизан» хуҫалӑх Елчӗк районӗнчи Яманчурел ялӗнчен вак чул тиесе килме ҫитес вӑхӑтрах машина уйӑрӗ», — лӑплантарнӑ ял ҫыннисене хаҫат урлӑ Йӗпреҫ районӗнчи Пучинке ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Николай Федоров.

Йӗпреҫ районӗнчи Ирҫе Ҫармӑс ялӗнчи ҫынсем хӑйсен вӑйӗпе чиркӳ хӑпартаҫҫӗ.

Чиркӳн пӗрремӗш кирпӗчне 2008 ҫултах хунӑ. Унтанпа 10 ҫул иртнӗ. Чиркӳ чылай ҫул вӑхӑтлӑх тӑрӑ айӗнче ларнӑ. Рубероид ҫуркаланса пӗтнӗ, шыв анма пуҫланӑ. Халӑх чиркӗве хӑйӗн вӑйӗпе тума йышӑннӑ. Унсӑрӑн стенасем йӑтӑнса анӗҫ-ҫке-ха. Кӑҫал ҫанталӑк сивӗтиччен ӑна туса пӗтерме тӗллев лартнӑ.

Агафон атте каланӑ тӑрӑх, алтаре туса пӗтерӗҫ кӗҫех. Хальлӗхе кӗлӗсем лавкка пулнӑ ҫуртра иртеҫҫӗ. Ҫурчӗ кивӗ, тӑрринчен шыв анать. Кӗлле халӑх нумай пухӑнать, мачча йӑтӑнса анасран хӑраҫҫӗ. Кивӗ ҫурта Чӑваш Енри тӗрлӗ кӗтесрен те, ют регионсенчен те килеҫҫӗ. Чиркӳре тӗлӗнтермӗш ӗҫсем тӑвакан турӑш пур.

Йӗпреҫ районне ҫул юсама панӑ укҫа ӑҫта кайса кӗнӗ? Пӗр ял тӑрӑхӗнче унпа тӗллевлӗ усӑ курманни тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ.

Йӗпреҫ районӗн прокуратури вырӑнти хӑйтытӑмлӑх органӗсем ҫул-йӗр фончӗн укҫи-тенкипе мӗнле усӑ курнине тӗрӗсленӗ. Ҫав вӑхӑтра йӗркене пӑснӑ тӗслӗхе тупнӑ. 2017 ҫулта Пысӑк Упакасси ял тӑрӑхӗнче ку укҫапа тӗллевлӗ усӑ курман-мӗн.

Куншӑн ял тӑрӑхӗн администрацийӗн пуҫлӑхне административлӑ майпа явап тыттарнӑ. Ертӳҫӗ 30 пин тенкӗ штраф тӳленӗ.

Ҫурла уйӑхӗн 11-мӗшӗнче 13 сехетре «Энӗш» автоҫулӑн 113-мӗш ҫухрӑмӗнче, Йӗпреҫ районӗнче, туй машинисем ҫапӑннӑ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, авари «Калина» машина рулӗ умӗнче ларакан 40 ҫулти водителе пула сиксе тухнӑ. Вӑл ҫул хӗрринче чарӑннӑ «Тайота» машина ҫине кӗрсе кайнӑ. Ун хыҫҫӑн «Калина» ҫине «14-мӗш» маркӑллӑ машина ҫапӑннӑ.

Аварире пилӗк ҫын шар курнӑ. Вӗсен йышӗнче 16-ри хӗр тата 8 ҫулти арҫын ача пулнӑ. Вӗсем «14-мӗшӗн» салонӗнче ларнӑ.

Халӗ, ШӖМ, пӗлтернӗ тӑрӑх, авари сӑлтавне уҫӑмлатаҫҫӗ.

Йӗпреҫ районӗнчи Кӗлӗмкасси ялӗнче урнӑ чире сарас мар тесе карантин йышӑннӑ. Ҫапла тума паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев алӑ пусса ҫирӗплетнӗ.

Чӑваш Енӗн Патшалӑх ветеринари служби урнӑ чире сарас мар тесе комплекслӑ план хатӗрленӗ.

Кӗлӗмкассинче карантин тесе палӑртма асӑннӑ ялти пӗр ҫыннӑн уйрӑм хушма хуҫалӑхӗнче вилнӗ тилле асӑрхани хистенӗ. Тата тӗрӗсрех каласан, чӗрчун урнӑ чирпе чирлени. Ҫакна выльӑх тухтӑрӗсем лаборатори анализӗ туса палӑртнӑ.

Вилнӗ тилле тупнӑ тӑрӑхра урнӑ чире сарас мар тесе специалистсем ятарлӑ мероприятисем ирттереҫҫӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствин пресс-служби паян хӑйӗн сайтӗнче пӗлтернӗ. Ҫавна республикӑн Патшалӑх ветеринари служби те хыпарланӑ.

Чӑваш Енре кайӑк-кӗшӗк грипне тупса палӑртнӑ районсен хисепӗ ӳссех пырать. Аса илтерер: унччен ӑна Патӑрьел, Комсомольски, Елчӗк, Ҫӗрпӳ, Йӗпреҫ, Хӗрлӗ Чутай, Ҫӗмӗрле районӗсенче тупнӑ.

Ӗнер Куславкка районӗнчи Ҫирӗклӗ ялӗнче карантин пулнине палӑртнӑ. Постановление ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев алӑ пуснӑ.

Тепӗр хутчен аса илтерер: районсенче кайӑк-кӗшӗк грипне тупнӑ хыҫҫӑн ветернинари службин ӗҫченӗсем 2 пин ытла чӑх-чӗпе, 200 ытла ҫӑмартана ҫунтарса янӑ. Пӗр килограмм чӗрӗ какайшӑн ҫынсене 55 тенкӗ те 60 пус тӳленӗ, 10 ҫӑмарташӑн – 29 тенкӗ те 70 пус.

Республикӑра кайӑк-кӗшӗк грипӗпе кӗрешес ӗҫ пырать. Ҫӗмӗрле хулинче, Ҫӗмӗрле районӗнчи Куракасси ялӗнче те грипп тупса палӑртнӑ.

Аса илтерер: унччен Патӑрьел, Комсомольски, Елчӗк, Ҫӗрпӳ , Йӗпреҫ, Хӗрлӗ Чутай районӗсенче кайӑк-кӗшӗк грипӗпе кӗрешнӗ. Ветеринарсем ҫынсенчен чӑх-чӗпе, ҫӑмартасене пуҫтарнӑ, вӗсемшӗн укҫа панӑ. Паянхи кун тӗлне ЧР Министрсен Кабинечӗн резерв фондӗнчен 2 миллион ытла тенкӗ тӳленӗ.

ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов каланӑ тӑрӑх, хальлӗхе грипп ӑҫтан килни паллӑ мар. Икӗ эрне каялла чир-чӗр Чулхула облаҫӗнчи Павловӑри кайӑк-кӗшӗк комбинатӗнчен килнӗ тесе шухӑшланӑ.

Хӗрлӗ Чутай, Йӗпреҫ, Патӑрьел тата Комсомольски районӗсенче кайӑк-кӗшӗк грипне тупса палӑртни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ хыпарласах тӑчӗ. Аса илтерер: Патӑрьел тата Комсомольски районӗсенче грипа пӗтермешкӗн ЧР Министрсен Кабинечӗн резерв фондӗнчен 300 пин тенкӗ ытла уйӑрнӑ.

Ветеринарсем асӑннӑ районсенче чӑхсене тата ҫӑмартасене пуҫтарса пӗтернӗ ӗнтӗ. Пӗтӗмпе 2 пин те 151 чӑх-чӗп, 203 ҫӑмарта пухнӑ. Вӗсене ятарлӑ шӑтӑкра ҫунтарса янӑ. Ҫынсен картишӗсенче вара дезинфекци тунӑ. Ҫапла хыпарлать ЧР Патшалӑх ветеринари служби.

Пухнӑ чӑх-чӗпӗн пӗтӗмӗшле йывӑрӑшӗ 3 пин те 366 килогрампа танлашнӑ. Кашни килограмшӑн 55 тенкӗ те 60 пус тӳлӗҫ, 10 ҫӑмарташӑн 29 тенкӗ 70 пус парӗҫ.

Кӑҫал республикӑра миҫе пӑши тытма юрать? 24 чӗрчуна пеме ирек панӑ. Хушӑва ЧР Элтеперӗ Михал Игнатьев алӑ пуснӑ.

Кӑҫалхи кӑрлач-нарӑс уйӑхӗсенче шутланӑ тӑрӑх, пирӗн республикӑра 1386 пӑши пурӑнать. Ҫакна шута илсе кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа ҫитес ҫулхи ҫурлан 1-мӗшӗччен сунарҫӑсене 24 пӑшие тытма ирӗк панӑ. Ытларахӑшне, 6-шне, Йӗпреҫ районӗнче тытма юрать. Вӗсенчен 5-шӗ – 1 ҫултан аслӑраххисем, пӗри – ҫулталӑкран кӗҫӗнреххи.

Специалистсем ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, 24 пӑшие тытни ҫак чӗрчун тӗсне пысӑк сиен кӳмӗ.

Чӑваш Енри темимҫе районта кайӑк-кӗшӗк грипне тупса палӑртни пирки сайтра хыпарласах тӑнӑччӗ. Икӗ районта грипа пӗтермешкӗн укҫа-тенкӗ, 300 пин тенкӗ ытла, уйӑрнӑ. Распоряжение Чӑваш Ен премьер-министрӗ Иван Моторин утӑ уйӑхӗн 20-мӗшӗнче алӑ пуснӑ.

Документпа килӗшӳллӗн, Комсомольски районне – 179,6 пин, Патӑрьел районне 138,7 пин тенкӗ лекӗ. Укҫана ЧР Министрсен Кабинечӗн резерв фондӗнчен уйӑрса панӑ.

Аса илтерер: Комсомольски, Патӑрьел, Ҫӗрпӳ, Хӗрлӗ Чутай, Йӗпреҫ районӗсенче кайӑк-кӗшӗк грипне тупса палӑртнӑ. Грипп тупнӑ ялсенче чӑхсене пуҫтараҫҫӗ. Пӗр килограмшӑн 55 тенкӗ те 60 пус параҫҫӗ, 10 ҫӑмарташӑн 29 тенкӗ те 70 пус тӳлеҫҫӗ.